Turkse muziek (en dramatiek)

Met veel dramatiek schreeuwt de radio melige liefdesliedjes uit. Turkije houdt van dramatiek. Je moet maar eens naar het nieuws kijken. Alles wordt tot de details in beeld gebracht, iedereen bij naam genoemd en bloed wordt niet geschuwd. Deze week kwamen drie mensen om tijdens een politieactie tegen een extreem-linkse activist, onder hen een toevallige passant. Terwijl ik aan het eten was zag ik op het nieuws hoe een man uit de verzamelde menigte door een kogel werd geraakt en daarna werd weggevoerd door een ambulance. Degoutant is het, en het nieuws is altijd zo.

De Turkse muziek op de radio geeft sfeer aan warme busritten terwijl het landschap voorbijzoeft, maar verder kan ik het niet zo smaken. Het is leuk om naar bars te gaan waar Europese of Amerikaanse muziek wordt gespeeld. Vandaag heb ik toch een Turkse cd gekocht. Ik had enkele liedjes gehoord en ik vond ze echt heel goed en ik had gevraagd welke groep het was. Elveda Rumeli. Het is muziek van een Turkse tv-reeks over een een Turkse familie in Macedonië, tijdens de late 19 eeuw, de laatste decennia van het Ottomaanse rijk. De teksten zijn niet enkel in het Turks, maar ook in andere talen van de Balkan. Dit liedje is in het Albanees, als mijn opzoekingswerk juist is: Elveda Rumeli - Jarnana

Bosporus tour

De les was geschorst deze ochtend, en heb ik van de gelegenheid gebruik gemaakt om met Renato de boot te nemen die de Bosporus afvaart. We hadden gehoopt dat we de toeristen voor zouden zijn door nu te gaan en dat het redelijk rustig zou zijn, maar de boot was vol met toeristen. Het was een mooie tocht, en ik kon delen van de stad zien waar ik nog nooit geweest was. Het ziet er heel anders uit in het noorden. Groener, als een mediterrane stad. Ik ben nog nooit verder geweest dan de eerste brug over de Bosporus. Ik moet het land daarachter zeker nog eens gaan verkennen.

Sahlep en maisbrood

Op reis heb ik kennis gemaakt met enkele nieuwe gerechten en enkele waren de moeite om zelf te proberen maken. In Amasya dronken we Sahlep, een zoet drankje met een rijstpapachtig smaakje. Lekker! Ik heb wat opzoekingswerk gedaan en het is gemaakt van poeder van de gedroogde wortels van een bepaald soort orchidee, en daarnaast nog een paar minder exotische ingrediënten. In de Egyptische Bazaar vond ik zaterdag het poeder en mijn eerste poging om het drankje te maken was al aardig gelukt.
Maisbrood ga ik morgen proberen maken, tussen het werken aan mijn papers in. Ik had het brood een tijdje geleden eens in Istanbul gekocht en ik vond het toen niet lekker, maar in Georgië heb ik het warm gegeten en het was heel goed. Het zag eruit als quorn en ik denk dat er met wat extra ingrediënten nog wel een mooie vleesvervanger van te maken valt.

Vandaag was de eerste lesdag na de vakantie. Ik was de enige in de Turkse les en ik heb mijn vakantiefoto's getoond en er in het Turks over gepraat. Mijn leraar toonde foto's van zijn geboortedorp, aan de Zwarte Zee kust.

Deze avond heb ik een Turkse film gekeken: Three Monkeys. Over niet willen horen, niet willen zien en zwijgen. Het is geen topper, maar het is ook zeker geen slechte film.

Spring Break

Ik ben sinds deze ochtend terug van vakantie. Het deed deugd om een week uit de grootstad te zijn. Twee weken geleden donderdag nam ik samen met drie andere Erasmussen het vliegtuig naar Trabzon. Ik had veelbelovende foto's gezien van de natuur in de omgeving, maar de stad zelf was niet mooi. We namen de bus naar een klooster in de bergen, dat tegen de rotsen aangebouwd is. Dat was wel mooi. We beslisten dat we de volgende dag de grens zouden oversteken met Georgië en Batumi zouden bezoeken.

De grens oversteken lukte zonder noemenswaardige problemen. Het was onmiddellijk te merken dat we in een ander land waren. Niet meer de hoogbouw zoals in Turkije, en veel huizen in Batumi waren in Victoriaanse stijl. Georgië heeft een eigen taal en alfabet, maar omdat we niet ver van de grens waren konden we ons hier en daar uit de slag trekken met Turks en Engels. Op straat zie je opschriften in verschillende alfabetten: het Georgische, het Cyrillische en het Latijnse. Veel mensen spreken naast Georgisch ook Russisch of Turks. Op die manier is het land, of toch zeker de streek waar wij zaten, een mengelmoes van talen en geschriften. In het bureau van de manager van het hostel waar we verbleven hing deze keer geen poster van Atatürk, zoals in Turkije de gewoonte is, maar van Jozef Stalin. De Sovjetleider werd geboren in Georgië en eindigde vorig jaar nog derde in de verkiezing van de Grootste Rus. Ik had graag gevraagd waarom de manager een portret van Stalin aan zijn muur had hangen, maar hij sprak enkel Georgisch en Russisch.

's Avonds kwamen we op café twee Georgiërs tegen, Zviadi en George, die ons kennis wouden laten maken met de Georgisch keuken. In een andere bar proefden we allerlei lokale specialiteiten. Ik kan de Georgische keuken best wel smaken. De volgende dag toonde Zviadi ons een botanische tuin, net buiten de stad. Op onze weg passeerden we langs heuvels en stranden, vol ruïnes van villa's en gebouwen uit andere tijden. 's Middags aten we in een klein dorpje en we kregen als dessert geschilderde eieren omdat het orthodox Pasen was (en dus niet de week ervoor zoals ik dacht).

Op tweede Pasen herdenken mensen de overledenen in Georgië. We gingen met Zviadi mee naar een kerkhof om te zien hoe het in zijn werk ging. Er waren mensen aan het eten naast het graf van hun overleden zoon en ze nodigden ons uit om met hen mee te eten. Een heel interessante ervaring, misschien dat ik er nog wel eens uitgebreider over vertel.

's Namiddags namen we de bus terug naar Turkije. We stopten in Rize, het hart van de Turkse thee-industrie en namen een bus naar de bergen. We wandelden verder naar boven, tot waar nog sneeuw lag, en daalden dan af om ons te verwarmen in een warm water bron. Het water was 55 graden en dat was toch wat te warm om er echt van te genieten.

Vanuit Rize namen we de bus naar Samsun, en van daaruit gingen we onmiddellijk naar Amasya. De stad ligt langs een rivier, in een vallei, met aan een zijde graftombes uit de rotsen gehouwen. Het was Kinderdag (Çocuk bayramı) donderdag en de straten hingen vol met Turkse vlaggen en beeltenissen van Atatürk. Langs de rivier in Amasya staan Ottomaanse huizen en in een ervan was een museum. We kregen er een documentaire te zien over het Ottomaanse Rijk en het was een en al grootspraak. Ik was aan het wachten hoe het verval van het Ottomaanse Rijk zou worden getoond maar de documentaire stopte ergens in de 17e eeuw. Net te vroeg.

Gisteren bezochten we de tombes en een bos in de buurt en 's avonds namen we de bus om deze ochtend in Istanbul aan te komen.

Reis

Deze middag heb ik nog eens met mijn buddy afgesproken. Het was lang geleden dat ik haar gezien had. We hebben bijgepraat in Küçük Beğolu (klein Beğolu), een straat in Taksim met veel terrasjes. De rest van de dag heb ik aan mijn essay geschreven. Voor Middle East Politics moet ik een essay schrijven over de relatie tussen Israël en autoritarisme in Arabische landen. 's Avonds ben ik naar het filmfestival gegaan. Deniz (niet mijn buddy) had nog een kaart voor het filmfestival en vroeg mij of ik mee wou gaan. Los Bastardos toont een dag uit het leven van twee Mexicaanse migranten in de Verenigde Staten. Het is een enge film, niet onmiddellijk een film die ik zou aanraden.

Het is waarschijnlijk mijn laatste blogbericht in tien dagen. Donderdagavond vertrek ik met drie andere Erasmussen (en er komt nog een vierde achter) naar Trabzon, in het noord-oosten van Turkije. Daar zien we wel. Ik heb een kaart van Turkije gekocht en we beslissen dan wel waar we naartoe willen. Steeds dichter en dichter bij Istanbul, om volgende week zondag terug aan te komen.

Pasen in Istanbul

In het overwegend islamitische Turkije zou je gemakkelijk vergeten dat het Pasen is. In tegenstelling tot Kerstmis wordt Pasen hier niet algemeen gevierd. Er is geen paasversiering te vinden in de winkels en kinderen blijven 's nachts niet wakker terwijl ze zich afvragen of de klokken al geweest zijn. Toch is er in Turkije ook een kleine groep orthodoxe christenen, die wél Pasen viert. Het leek mij interessant om te zien hoe dat in zijn werk gaat en daarom besloot ik met Renato en Özgü de zondagsviering bij te wonen in de Sint George kerk (Aya Yorgi), die deel uitmaakt van het Oecumenisch patriarchaat. Het was interessant om te zien, want zo een orthodoxe viering is toch sterk verschillend van een katholieke. De mis werd geleid door de patriarch, die meestal met zijn rug naar het publiek gekeerd stond. De gebeden en lezingen, in het Grieks, waren gericht naar de groep monniken vooraan, en het publiek leek in die viering niet veel meer dan een bijzaak. Mensen kwamen en gingen wanneer ze wouden, de mis duurde dan ook een paar uur. Wie hielden het na vijftig minuten voor bekeken, omdat het toch wat saai begon te worden.

We wandelden naar de Galata toren en kochten daar brood en chocolade voor een paasontbijt aan de voet van de toren. 's Middags gingen we naar het filmfestival. We wouden graag Der Baader Meinhof Komplex zien maar die was uitverkocht en dan gingen we maar naar Where in the World Is Osama Bin Laden? Het is een aanklacht tegen het Amerikaanse buitenlandse beleid in het Midden Oosten en vooroordelen over de regio in Westerse samenlevingen, in de vorm van een parodiërende één-man-redt-de-wereld-film. De regisseur treedt in de voetsporen van Bin Laden van Egypte tot Pakistan en komt tot de conclusie dat de mensen die hij op zijn weg tegenkomt toch niet zo verschillend zijn van de doorsnee Amerikaan.

Politiedag

Ik schreef het dinsdag al, dat de politie in Istanbul graag zijn macht tentoon stelt. Vandaag was het politiedag, het feest van de politie. Omdat het mooi weer was ging ik samen met Renato te voet naar de unief. Onderweg kwamen we op Taksimplein een grote parade van de politie tegen. Twee keer groot machtsvertoon in een week tijd, er moeten mensen in hun nopjes geweest zijn. Eerst kwam de politiefanfare, gevolgd door een hele stoet politiemannen -en vrouwen en daarna was het rollend blauw aan de beurt. Eerst de moto's, in een zwak moment viel een van de moto's stil midden in de stoet, gevolgd door wagens, bussen, pantserwagens, en tenslotte tanks. Over het plein cirkelde de hele tijd een helikopter met loeiende sirenes, om vliegend onheil een halt toe te roepen. Dit alles onder het toeziend oog van een paar reusachtige Atatürk-spandoeken. En de politie, die hield ook een oogje in het zeil.

Peaceboat

De Peaceboat is weg. Het cruiseschip, dat al zes maanden aangemeerd lag aan de kade tegenover de dormitory, is gisterenavond vertrokken. Er kwam al onmiddellijk een nieuw cruiseschip in de plaats, iets verderop de kade. Het is een nog groter schip ditmaal.

Het was een ontspannen dag vandaag. Ik heb wat voor school gewerkt, gewandeld, cake gebakken, tavla gespeeld, nog meer gewandeld. Het is prachtig weer dus zijn er maar weinig redenen om binnen te blijven. Ik heb met enkele Erasmussen plannen gemaakt voor de Spring Break, een week vakantie binnen twee weken. Het plan is dat er geen plan is. We nemen het vliegtuig naar Trabzon, in het Noord-Oosten van Turkije, en daar zien we wel en trekken we rond, om tegen het einde van de vakantie terug in Istanbul aan te komen.

Obama

Obama was in het land. Zondagavond was hij aangekomen in Ankara, waar hij een toespraak gaf voor het parlement, en vandaag was hij in Istanbul. Toen ik deze ochtend naar de winkel wou gaan krioelde het van de politie en de cameraploegen op straat. Mijn weg naar de winkel loopt langs een universiteitsgebouw waar Obama met studenten zou praten en ik kwam verschillende wegblokkades tegen maar ik mocht passeren. Het was nog maar het begin. Op mijn terugweg was de blokkade gesloten en moest ik een andere weg nemen. Aan de grote baan en de straten die naar het universiteitsgebouw leidden was er een gigantische politiemacht gestationeerd. De politie in Istanbul heeft altijd al een zwak voor groot machtsvertoon en een bezoek van de Amerikaanse president is een buitenkansje dat ze niet kunnen laten liggen. Goed dat ik geen les had vandaag, want ik was er waarschijnlijk maar moeilijk geraakt. Terwijl ik artikels aan het lezen was in de studeerzaal ging ik even gaan kijken op het dakterras en van daar kon ik de presidentiële stoet zien aankomen. Iedereen volgt het nieuws van Obama's bezoek wel maar van een Obama-gekte is geen sprake. Het is en blijft een Amerikaanse president. Deze namiddag is Obama terug vertrokken naar de Verenigde Staten.

Kapadokya

Na een nacht op de bus komen we donderdagochtend aan in Kapadokya. Ons hotel is in Göreme, een klein dorpje temidden van het grillige rotslandschap. Dat landschap is het gevolg van de miljoenen jaren lange erosie van vulkaansteen. De zachtheid van de steen maakt het makkelijk om er holen in uit te hakken. De streek ligt dan ook bezaaid met holen, die dienden als kerk of woning. In het openluchtmuseum in Göreme, dat we woensdag bezochten, kan je verschillende van die holen bezoeken, maar daarbuiten zijn ze vaak ook toegankelijk in de vrije natuur. Na het openluchtmuseum maakten we nog een wandeling in de buurt. Op onze terugweg naar het dorp begon het opeens te gieten maar gelukkig konden we liften. Het hotel waar we verbleven had een gezellige zitplaats en een van de uitbaters leerde ons okey spelen. Het heeft veel weg van Rummikub met als belangrijkste verschil dat de stenen niet op tafel worden gelegd.

Omdat het donderdag zou regenen besloten we een bezoek te brengen aan ondergrondse steden. In de streek liggen meer dan 200 ondergrondse steden, soms met tunnels met elkaar verbonden. De steden dienden als schuilplaats voor de Christenen, toen ze door de Romeinen werden vervolgd. Ze beschikken over kerken, scholen, slaapkamers, stallen, kerkhoven en opslagplaatsen. Er kon genoeg worden opgeslagen om voor enkele maanden in de steden te schuilen. Als de schuilplaats toch werd ontdekt konden grote ronde deuren worden dichtgeschoven. De deuren hebben gaten in het midden die moesten toelaten de aankomende soldaten met speren aan te vallen. De steden waren behoorlijk groot. In de tweede stad die we bezochten was slechts tien procent toegankelijk en dat was al een hele oppervlakte. Op veel plaatsen is het niet mogelijk om recht te staan. Terug in de stad was het tijd voor Turkse koffie. Uit het koffiedik voorspelden we elkaars toekomst. Dat is een Turks gebruik en in sommige cafés kan je vragen je toekomst te voorspellen, maar het is natuurlijk leuker om het bij elkaar te doen.

's Avonds gingen we naar een Turkish night. Ik had er al mijn bedenkingen bij en de toeristenbussen voor de ingang bevestigden mijn vrees. We kregen eten en drank en konden ondertussen traditionele Turkse dansen aanschouwen. Er waren enkel toeristen. Ik denk niet dat Turken naar een Turkish night gaan. Misschien dat de dansen wel echt waren, of ooit hadden bestaan. Mijn indruk was toch dat het meer een schijnwereld was die werd opgehangen om toeristen te entertainen.

Zaterdag was het weer prachtig weer en hebben we de hele dag gewandeld in valleien in de buurt. Het was de mooiste wandeling van de trip. We moesten op een bepaald moment via een kleine waterval afdalen omdat we niet over de rotsen konden. We kwamen uit in een ander dorpje en dronken daar thee en gingen dan terug naar Göreme. Een oude dame nodigde ons uit om thee te komen drinken bij haar. Heel snel dan, want we moesten onze bus halen. Het waren lieve mensen. We namen de bus en de volgende ochtend kwamen we aan in Istanbul.

Obama komt vandaag naar Turkije. Hij landt vandaag in Ankara en gaat maandagavond naar Istanbul. Dat betekent dat de verkeerellende voor drie dagen nog groter is dan normaal. Er wordt gezegd dat je een paar uur langer moet rekenen om ergens te geraken.