Emirgan

De laatste dagen. Dat betekent afscheid nemen. Vandaag had ik afgesproken met Deniz, mijn Erasmus buddy. We namen de bus naar Emirgan, ten noorden van de tweede brug over de Bosporus. Het weer is prachtig deze tijd. Dertig graden, stralende zon, en zelfs in het midden van de nacht is het niet koud. We praten bij en aten een slaatje onder een grote boom, niet ver van het water. Er waren mensen aan het zwemmen op de kade en ik dacht eraan om morgen terug te komen om dat ook te doen, maar ik weet het nog niet. Daarna gingen we naar een park in de buurt. Er zijn weinig parken in Istanbul, maar ze zijn wel groot en mooi. We kochten een ijsje en gingen op een bankje bij de vijver gaan zitten onder de schaduw van een boom. Het was echt een prachtige plek. Als ik het eerder had ontdekt was ik er vaker geweest. Om de woorden van Deniz te gebruiken, zij die Istanbul wouden veroveren doorheen de geschiedenis hadden gelijk.

De laatste week

De laatste week is aangebroken en de tijd vliegt echt voorbij. Ik werk aan mijn thesis, neem afscheid van mijn vrienden hier, en heb ondertussen nog bezoek uit België. Gisteren wou ik in de bibliotheek van Boğaziçi University gaan werken en na een uur op de bus zitten zag ik dat ze toe was. Zaterdag was de sluitingsdag. Ik ging terug en was een beetje gefrustreerd maar dat werd onmiddellijk goed gemaakt toen ik aankwam in de dormitory. De twee hartelijkste en sympathiekste bewakers zaten bij de ingang en ze boden mij thee aan. Ze vroegen mij wanneer ik terug ging naar België, hoe ik Turkije vond, waar ik allemaal was geweest. Hoe ik het eten vond, en welk eten typisch Belgisch was. Of ik zou terugkomen? Zeker. Dan moest ik chocolade meenemen voor hen. Die theecultuur is een van de dingen die mij het meeste bevalt aan Turkije. Altijd en overal wordt er thee gedronken en een babbeltje geslaan. Op de kaai is er een plaats waar ik altijd ga als ik een visbroodje eet, omdat ze daar het lekkerste zijn, en altijd als ik daar passeer nodigt de baas mij uit om thee te drinken.

Daarna belde Tuğçe mij. Ze was terug uit İzmir en had wat mij voor mij. Turkse koffie en çekirdek, zonnebloempitten. Turken eten heel graag zonnebloempitten. Op straat zie je vaak een hoopjes pellen van de pitten, alsof er op die plaats een hamster aan iets heeft geknaagd. Turken kunnen heel snel de pitten pellen en soms houden kinderen zelfs wedstrijden om ter snelst çekirdek pellen. Dan pellen ze er zo snel mogelijk dertig om die dan allemaal in een keer op te eten.

's Avonds sprak ik af met mijn Belgische vrienden en enkele Erasmussers. We dronken iets op een bar op het dak van een gebouw, van waar we een zicht hadden op de Gouden Hoorn en de Bosporus. Aan elke kant van het dak liep de stad door zo ver de horizon liep, en nog veel verder daarachter. Elk plekje land was ingepalmd door de stad, met hier en daar wel een park tussen natuurlijk. Enkel de zee had al die duizenden jaren stand kunnen houden.

Iran

Ik ben nog steeds hele dagen aan mijn thesis aan het schrijven, maar af en toe is er tijd voor een pauze. Zoals gisterenavond. Het was de laatste Erasmus party van het academiejaar en het was fijn om iedereen nog eens terug te zien voor iedereen vertrekt. Veel volk was er, en het was echt tof. Het was ook heel warm in de zaal, sinds een week is het nooit echt koud meer in Istanbul, zelfs in het midden van de nacht. We hebben dan ook veel afgewisseld tussen binnen en buiten.

En vandaag werk ik dus weer verder aan mijn thesis, die over Iran politiek gaat. Vandaag zijn het presidentsverkiezingen in dat land. En wie zegt dat politiek saai is, moet zich dringend verdiepen in Iran, want als er één eigenschap niet toepasbaar is op politiek in Iran, is het saaiheid. Vier kandidaten doen er mee aan de race, maar er zijn maar twee echte kanshebbers, al weet je nooit helemaal zeker in Iran. Aan de ene kant heb je de zittende conservatieve president Ahmadinejad, die vooral bekend is van zijn harde retoriek zoals de ontkenning van de holocaust. Vier jaar geleden kwam hij met een populistisch programma, steun van de clerici binnen het regime en waarschijnlijk ook na verkiezingsfraude aan de macht. De repressie nam toe sinds dan en Ahmadinejad wordt ook economisch mismanagement verweten, maar zelf speelt hij altijd creatief met cijfers om op te bewijzen dat de economie erop vooruit gegaan is. Bovendien is een deel van de bevolking wel degelijk welvarender geworden door subsidies uit olieinkomsten, en heeft de zittende president op die manier steun weten te kopen. Ahmadinejad's belangrijkste uitdager is de hervormingsgezinde ex-premier Mousavi. Hij wil meer transparantie in de economie en de toepassing van de rule of law. Hij verwijt Ahmadinejad het land geïsoleerd te hebben, en wil de relaties met het westen verbeteren.
Het belooft een nek-aan-nek race te worden. Hoewel er veel kritiek is op de zittende president heeft hij nog steeds de steun van de clerici in het regime en van de revolutionaire garde. De opkomst is een belangrijke factor. Veel mensen hebben hun vertrouwen in het systeem verloren, en een lage opkomst is vooral in het nadeel van de hervormingsgezinde kandidaten. Spannend wordt het in ieder geval.

Thesis

Laat ik nog eens iets schrijven op mijn blog. Ik ben tegenwoordig druk aan mijn thesis aan het werken. Nadat het enkele maanden stil had gelegen ben ik er sinds vorige week maandag weer aan bezig en het kan me echt boeien (het onderwerp is ideologische verschillen in de Iraanse politiek). Ik vind hier best veel informatie bovendien. Meestal werk ik in de studeerkamer, op het dak van de dormitory, maar soms ook in de bibliotheek in Kuştepe (een campus van Bilgi). Deze week ben ik ook een dag naar Boğaziçi University geweest, om daar in de bibliotheek te werken. Die bibliotheek is veel groter dan die van Bilgi, en er is een hele collectie over het Midden Oosten. Helaas was er een boek dat ik zocht dat in beide bibliotheken verdwenen was.

Tussen al dat gewerk door maak ik ook wel tijd voor pauzes. Woensdag heb ik Tuğba een rondleiding gegeven in Santralistanbul, dat is de mooiste campus van Bilgi. Dinsdag ben ik met Stan iets gaan drinken. Stan was hier twee jaar geleden op Erasmus en een jaar geleden heb ik hem in Gent ontmoet om over zijn ervaringen te horen. En nu was hij terug in Istanbul, om zijn vriendin te bezoeken. In een bar in İstiklal Caddesi vertelden we over onze tijd in Istanbul en het bleek dat veel van onze ervaringen gelijk lopend waren.

Gebed

Of we naar het gebed wouden gaan, vroeg Ali al grappend. We zaten in de tuin van een nargile bar in Tophane en niet veel eerder waren de bars in de buurt in collectief gejuich uitgebarsten. Beşiktaş had de binnenlandse voetbalcompetitie gewonnen. Al de hele avond liepen mensen in zwart-witte t-shirts en met vlaggen van Beşiktaş door de straten. Na de winst werd vuurwerk afgestoken, mensen kwamen op straat en zongen het clublied en auto's reden luid claxonnerend naar het stadion van de ploeg. Turkije is een voetbalgek land. Niet van hun stuk te brengen door al dat voetbalkabaal riepen de minaretten op tot gebed. Het was twintig na tien, het laatste van de vijf dagelijkse gebedsmomenten. Was het mogelijk om het gebed bij te wonen, vroegen we. In de Blauwe Moskee is dat niet mogelijk. Die kan je enkel bezoeken tussen de gebeden in. Maar wat niet mogelijk is in het door toeristen overspoelde Sultanahmet is dat wel in Tophane. Toen de oproep afgelopen was gingen we met drie naar de moskee. We deden onze schoenen uit en ik wikkelde een doek om mijn benen om mijn knieën te bedekken. Binnen in de moskee gingen we achteraan in een hoekje zitten, om van daar te kunnen aanschouwen hoe het gebed in zijn werk ging. Veel mensen waren er niet in de moskee. Het zaterdagavondgebed is niet het meest populaire van de week. Alle gelovigen in de moskee waren mannen. Velen van hen droegen mutsjes die door streng gelovigen worden gedragen. De mannen waren verspreid over de moskee aan het bidden toen we binnenkwamen. Even later kwam de imam langs achteren naar binnen. De gelovigen volgden hem naar voor. Ze gingen vooraan in twee of drie rijen achter elkaar staan. Ze hielden hun handen in de lucht, knielden dan neer, en gingen dan weer rechtstaan. De imam zong het gebed, in het Arabisch. Ali vertelde dat hij wist wat er werd gezongen, hoewel hij verder geen Arabisch kende. Het rechtstaan en knielen werd vier keer herhaald en omdat het toch elke keer hetzelfde was gingen we na de eerste keer weg. We deden onze schoenen terug aan en gingen terug naar de nargile bar. De Beşiktaş supporters waren nog steeds de overwinning van hun ploeg aan het vieren, en ze zouden dat nog de hele nacht doen.

Minderheden

Istanbul wordt vaak omschreven als een kosmopolitische stad, een stad waar iedereen gewoon mens is en religie, etniciteit, taal of nationaliteit niet van belang zijn. De werkelijkheid is helaas anders. Je moet maar eens een synagoge proberen zoeken. Voor de oprichting van de republiek was de populatie van Istanbul een bonte verzameling van Turken, Ameniërs, Joden en Grieken, tegenwoordig blijft van die laatste drie groepen weinig over. Dat is een gevolg van het Turkse nationalisme waar kwistig gebruik van werd gemaakt bij het besturen van het land. In 1955 bijvoorbeeld werden Grieken met geweld uit Istanbul verdreven na foute berichten over een aanslag tegen Atatürks geboortehuis in Thessaloniki in Griekenland. Gelukkig zijn er veel mensen in Turkije die de fout inzien, al blijft nationalisme ook vandaag nog sterk aanwezig. Over de Turkse premier Erdoğan valt veel te zeggen, en dat wordt ook gedaan, van vermeende corruptie, despotisme, tot beschuldigingen dat hij van Turkije een islamitische staat wil maken. Maar wat hij zaterdag zei kon ik erg appreciëren. In een toespraak omschreef hij de verdrijving van minderheden in de recente geschiedenis van Turkije als een “fascistische daad”. De leider van de kemalistsiche CHP, een van de oppositiepartijen, beschuldigde de premier ervan “een collaborateur” te zijn, en “onze [de Turkse] geschiedenis te besmetten”. Hij verweet de premier niets gezegd te hebben over Turken die uit Griekenland waren verdreven. Bahçeli, leider van de extreem-rechtse MHP maakte het nog bonter. Volgens hem was het statement “een zwarte pagina” in Erdoğans politieke carrière en hij eiste verontschuldigingen van de premier.

Daarmee is een schrijnend probleem aangehaald wat de Turkse geschiedenis betreft: zelf-kritiek. Al te veel mensen blijven volhouden dat de Turkse (en daarvoor Ottomaanse) geschiedenis er een was van overwinningen, hoogtepunten, en hoogtepunten die boven die andere hoogtepunten uitstaken. Zonder foutjes, helemaal perfect. Het parcours van de geschiedenis is nochtans helemaal niet zo foutloos gereden. Wie dat toegeeft is niet perfect, maar stopt tenminste met zelf-bedrog. En dat is weer een stapje dichter bij de perfectie.

De Grieken konden Erdoğans toespraak alleszins smaken.

Miniaturk

Mijn ouders zijn terug naar België sinds deze ochtend. Zaterdag hebben we Miniaturk bezocht, de Turkse versie van Mini Europa, en zijn we in Santralistanbul geweest, een van de campussen van de unief, naar de eerste Ottomaanse elektriciteitscentrale. Met de taxi gingen we naar Kariye Müzesi, een goed bewaarde Byzantijnse kerk, die net zoals de Aya Sofia een moskee was, om uiteindelijk een museum te worden. We waren vlakbij de oude stadsmuur en vonden een plaats waar we naar boven konden. Ooit ging Istanbul niet verder dan deze muur, maar nu loopt de stad tot achter de horizon als je vanop de muur kijkt. We maakten een wandeling naar Fatih, een van de meer religieuze wijken van de stad. In de grote Fatih moskee was een plechtigheid aan de gang. Later gingen we naar boven in de Galatatoren, vanwaar we een prachtig uitzicht hadden op de Gouden Hoorn en het oudste deel van de stad. We aten in mijn favoriete pide-restaurant en dronken thee in een gezellige tuin.

Zondagochtend brachten we een bezoek aan Dolmabahçe, een paleis dat door de sultan werd gebouwd terwijl het Ottomaanse Rijk steeds verder afbrokkelde, om te bewijzen dat het rijk nog niet uit was. Later de woonplaats van Atatürk. Mijn ouders maakten nog een wandeling in de tuin, terwijl ik naar de inhaalles ging. 's Avonds aten we in İstiklal en staken we de Bosporus over naar de Aziatische zijde om thee te drinken en Baklava te eten. We liepen door een straat met terrasjes die vol zaten met mensen die de voetbalmatch Beşiktaş-Galatasaray volgden op tv. Een van de teams scoorde een doelpunt en de héle straat barstte uit in luid gejuich. Na de thee en de baklava namen we de boot terug en bracht ik mijn ouders naar de tramhalte naar hun hotel.

Vandaag heb ik nog een paper afgewerkt en ben ik verder beginnen werken aan mijn thesis. Ik heb geen examens meer. Voor een vak moet ik nog een paperopdracht krijgen, en verder ga ik hier de komende maand aan mijn thesis te werken. Normaal gezien kom ik 26 juni terug.

De (bijna) laatste les

Vandaag had ik mijn laatste les van het semester. Mijn voorlaatste eigenlijk, want zondag heb ik nog een make-up-class. Het was een boeiende les om mee af te sluiten. Voor het vak hebben we elke week een gastcollege en deze keer ging het over relaties tussen de Europese Unie en Turkije. Er was een hevig debat over de spanningen tussen de religieuze en seculiere partijen in Turkije.

Mijn ouders zijn hier sinds gisteren op bezoek. Heel leuk! Gisteren zijn we naar de Blauwe Moskee geweest, en hebben we iets gedronken in een Franse bar in İstiklal Caddesi. Deze ochtend zijn we naar een ondergronds waterreservoir geweest, de Aya Sofia en de Egyptische Bazaar. Ik moest naar de les daarna, en mijn ouders ginen ondertussen iets eten en daarna naar het Topkapı paleis en de Grote Bazaar. Deze avond hebben we gegeten onder de Galata-brug en hebben we thee gedronken in İstiklal Caddesi. Morgen neem ik ze mee naar Miniatürk, de Turkse versie van mini-Europa.

Aya İrini

Gisterenavond ben ik naar een klassiek concert geweest in de Aya İrini, de eerste kerk van Constantinopel, vlakbij het Topkapı paleis. Na de val van Constantinopel werd de kerk gebruikt als wapenopslagplaats en later als militair museum. Vandaag is het een concerthal en museum, dat evenwel niet zomaar toegankelijk is. Het concert was een uitgelezen kans om een bezoekje te brengen. Zowel Turkse als Europese composities werden gebracht door het koor. Ik kon het best wel smaken.

Yves Leterme was gisteren in de universiteit. Ik heb het moeten missen, omdat ik schriftelijk examen van Turks had. Vandaag komt hij weer spreken, dit keer niet over de economische crisis maar over federalisme, maar ik ga het weer moeten missen omdat ik mijn ouders ga ophalen op de luchthaven.

Jeugd en Sport Dag

Geen les vandaag. Het is Jeugd en Sport Dag (Gençlik ve Spor Bayramı). De negentigste verjaardag van de landing van Atatürk in Samsun (aan de Zwarte Zee), van waaruit hij de onafhankelijkheidsoorlog startte, wordt gevierd. De stad hangt vol met reusachtige Turkse vlaggen.

Ik ben aan mijn papers aan het werken vandaag. Vrijdag eindigen de lessen en ik wil graag al mijn papers af hebben tegen dan. Mijn ouders komen dit weekend op bezoek, en daarna kan ik dan aan mijn thesis schrijven.

Gisteren had ik mondeling examen van Turks. We moesten een presentatie geven van een kwartier over een zelfgekozen onderwerp. Ik heb het over de Sjim gehad. Ik had een powerpoint gemaakt met veel foto's, zodat ik over die foto's kon vertellen, want het was toch een moeilijke opdracht. Het is goed gelukt.

Düm tek tek

Deze avond heb ik met andere Erasmussen naar Eurosong gekeken in İstiklal. Ik had gehoopt dat Turkije zou winnen, omdat de act van Hadise wel een van de betere was, en ook omdat ik wel graag het volksfeest wou meemaken dat op een Turkse overwinning zou volgen. Ondertussen is het weer zo goed dat je 's nachts niet meer dan een t-shirt hoeft te dragen. Op Taksim zou zeker een feest uitgebarsten zijn. Maar het mocht niet zijn. Noorwegen won, met een liedje dat er ook wel mag zijn.

Boğaziçi

De Bosporus is meer dan gewoon water. Het is een van de charmes van Istanbul. Meer zelfs, het is de essentie van de stad. Zonder de Bosporus had de stad nooit het strategische belang gekend dat het doorheen de geschiedenis had en was het nooit een stad op twee continenten geweest.

Gisteren gaf Tuğba mij een rondleiding in haar universiteit, Boğaziçi Üniversitesi (Bosporus Universiteit). Boğaziçi is een staatsuniversiteit die op een heuvel vlakbij de tweede brug over de Bosporus ligt, in het Europese deel van de stad. Als je in Boğaziçi wil studeren moet je hoog scoren op het ÖSS examen, een examen dat elke Turkse scholier die verder wil studeren na het middelbaar moet maken. Om in mijn universiteit, Bilgi, te studeren is een lagere score op het examen voldoende. Boğaziçi heeft een mooie campus. Oude gebouwen in een groene omgeving, met een prachtig uitzicht op de Bosporus. En hoewel het een staatsuniversiteit is, zag ik toch verschillende meisjes met een hoofddoek in de gebouwen. Het hoofddoekenverbod wordt toch niet zo streng toegepast blijkbaar.

's Avonds zijn we naar een barbecue gegaan met andere Erasmussen. Op de bovenste verdieping van een gebouw, van waar we weer een uitzicht hadden over de mooie Bosporus.

Barbecue

Vanavond had ik afgesproken met de Erasmussen met wie ik naar het noord-oosten was gegaan tijdens de Spring Break. Een van hen deelt een appartement in Şişli, een appartement met een balkon. Ideaal om te barbecueën. We kochten een kleine barbecue in het nabije shopping center en na enkele pogingen kregen we het vuur toch aan. We hadden allerlei soorten groenten en kaas voor op de barbecue, en voor de vleeseters ook wat vlees. Het was gezellig. We bekeken ook de foto's van onze reis.

Princes Islands

Zeven uur, opstaan. Ik kan mij niet herinneren dat ik afgelopen maanden al om zeven uur ben opgestaan. De meeste studenten in de dormitory gaan niet voor twee uur slapen, en sommigen blijven tot na de middag in hun bed liggen. Ik heb mijn slaapritme hier wat aangepast, en ga normaal tussen één en twee slapen, om tussen half negen en negen op te staan. Maar vandaag was het zeven uur. Ik had met Mehmet, Kadir, Sara, Geertje en Johanna afgesproken om naar de Princes Islands te gaan. Het is een eilandengroepje in de Zee van Marmara, op ongeveer anderhalf uur met de boot van Istanbul. Er rijden geen auto's op de eilanden, enkel paarden en fietsen, een hele verademing, als je de verkeersdrukte van Istanbul gewoon bent.

We stapten van de boot af op het tweede eilandje, en huurden daar fietsen om het eiland mee te verkennen. De wegen waren soms nogal steil, dat was dan wel weer helemaal Istanbul. Aan de andere kant van het eiland zetten we onze fietsen even aan de kant om naar het strand te gaan. Het was behoorlijk warm: tijd voor verfrissing op een terras.

In de namiddag namen we de boot naar het grootste eiland, Büyükada. We maakten een wandeling en picknickten in een park onder de koele schaduw van de bomen. We gingen verder en zochten een plaats om van de grote weg naar de zee te raken. We vonden een klein wandelpad dat naar een kiezelstrand leidde. Lang konden we er niet blijven, want we moesten onze boot halen, terug naar Istanbul.

Foto's

Een gewone dag vandaag. Ik heb aan mijn papers verder gewerkt, en 's namiddags een ijsje gegeten in het park. Hier nog wat foto's van de afgelopen dagen:

Hıdrellez

Meer nog dan met bladeren hangen de bomen vol met briefjes. De vroege zomer wordt gevierd en in Turkije wordt geen gelegenheid onbenut gelaten om wensen te maken. Hıdrellez was het vandaag. Al sinds lang vervlogen tijden schrijven mensen hun wensen op briefjes, die ze in de bomen hangen, om ze de volgende dag terug uit de boom halen en in de zee gooien. Er wordt genoten van lente-gerechten en mensen maken kampvuren om over te springen. In Ahırkapı, vlakbij Sultanahmet was er een muziekfestival om Hıdrellez te vieren. Het eerste festival van het jaar was superleuk. Ik ging er samen met Deniz en vrienden van haar naartoe. Turkse volksmuziek werd gespeeld, en er werd gedanst, op een prachtige locatie, een grasveld, met aan de ene kant zicht op de mooi verlichte Blauwe Moskee, en aan de andere kant het oneindige niets van de nachtelijke zee. Het had echt iets vroegzomers, de geur van vertrappeld glas, bier en de mensenmassa genietend van de muziek. Op het einde van de avond gaf Deniz mij een potlood en papier. Tijd voor onze eigen wensen. We hingen ze in een boom, die al volgeladen waren met wensen. Ik zag zelfs een wens die uitgetypt was. Op mijn terugweg naar de dorms zag ik op de kaai in Karaköy een groot kampvuur, waar mensen om de beurt oversprongen. Een mooi Hıdrellez!

Ankara

Gisteren was ik voor een dag in Ankara. Met twee andere Erasmussen en drie Turkse studenten vertrokken we vrijdag om half twaalf 's nachts met de trein. Om half acht 's ochtends kwamen we aan in Ankara. Na het ontbijt brachten we een bezoek aan het mausoleum van Atatürk. Het is een impressionant gebouw. Om 11 uur, toen we in de rij stonden te wachten voor het museum van Atatürk, lieten trompetten zich horen en stond iedereen op het reusachtige plein voor het graf stil. Het museum is gewijd aan de onafhankelijkheidsoorlog van 1921. Het was allemaal een beetje te heroïsch en geromantiseerd naar mijn zin. Vervolgens gingen we naar het archeologische museum, dat niet zo bijzonder was. Een collectie hele oude potten, pannen en steentjes. We wandelden wat rond in de stad, zagen het oude en nieuwe parlementsgebouw, en bezochten dan nog een toren van waaruit we een goed zicht hadden op de hele stad. Ankara is geen bijzondere stad. Er is meer groen dan in Istanbul, maar erg gezellig is het er niet. 's Avonds namen we de trein terug, en deze ochtend kwamen we weer aan in Istanbul.

1 mei

Ook in Turkije was het vandaag vakantie, dat had het parlement woensdag beslist. Voor het eerst sinds 1980 was 1 mei weer een verlofdag. De lessen waar sowieso al geschorst, vanwege de rellen die verwacht werden. Tot 1977 waren elk jaar grote vakbondsmanifestaties op Taksim plein. Dat jaar kwamen er meer dan dertig mensen om bij de paniek die ontstond toen onbekenden vanuit de omliggende gebouwen het vuur openden op de menigte. Sindsdien is het verboden om op het plein te betogen, maar elk jaar zijn er vakbondsmilitanten die het toch proberen. De politie treedt bijzonder repressief op. Dit jaar was er een akkoord tussen de stad en de vakbonden dat een beperkte groep op het plein mocht gaan betogen en de gebeurtenissen van '77 herdenken. Toch waren er ook dit jaar relletjes tussen de politie en kleinere groepjes die zich bij de grotere groep wouden aansluiten.

Ik ben in de dorms gebleven, en heb wat aan mijn papers gewerkt. Zo dadelijk neem ik de nachttrein naar Ankara. Ik ga er met twee Turkse studenten en twee andere Erasmussen naartoe. Voor een dagje maar, morgenavond nemen we alweer de trein terug. Er is weinig te zien in de stad heb ik gehoord, daarom dat we het bij een dagje houden. Hopelijk kan ik wat slapen op de trein, want ik ben nogal moe.

Turkse muziek (en dramatiek)

Met veel dramatiek schreeuwt de radio melige liefdesliedjes uit. Turkije houdt van dramatiek. Je moet maar eens naar het nieuws kijken. Alles wordt tot de details in beeld gebracht, iedereen bij naam genoemd en bloed wordt niet geschuwd. Deze week kwamen drie mensen om tijdens een politieactie tegen een extreem-linkse activist, onder hen een toevallige passant. Terwijl ik aan het eten was zag ik op het nieuws hoe een man uit de verzamelde menigte door een kogel werd geraakt en daarna werd weggevoerd door een ambulance. Degoutant is het, en het nieuws is altijd zo.

De Turkse muziek op de radio geeft sfeer aan warme busritten terwijl het landschap voorbijzoeft, maar verder kan ik het niet zo smaken. Het is leuk om naar bars te gaan waar Europese of Amerikaanse muziek wordt gespeeld. Vandaag heb ik toch een Turkse cd gekocht. Ik had enkele liedjes gehoord en ik vond ze echt heel goed en ik had gevraagd welke groep het was. Elveda Rumeli. Het is muziek van een Turkse tv-reeks over een een Turkse familie in Macedonië, tijdens de late 19 eeuw, de laatste decennia van het Ottomaanse rijk. De teksten zijn niet enkel in het Turks, maar ook in andere talen van de Balkan. Dit liedje is in het Albanees, als mijn opzoekingswerk juist is: Elveda Rumeli - Jarnana

Bosporus tour

De les was geschorst deze ochtend, en heb ik van de gelegenheid gebruik gemaakt om met Renato de boot te nemen die de Bosporus afvaart. We hadden gehoopt dat we de toeristen voor zouden zijn door nu te gaan en dat het redelijk rustig zou zijn, maar de boot was vol met toeristen. Het was een mooie tocht, en ik kon delen van de stad zien waar ik nog nooit geweest was. Het ziet er heel anders uit in het noorden. Groener, als een mediterrane stad. Ik ben nog nooit verder geweest dan de eerste brug over de Bosporus. Ik moet het land daarachter zeker nog eens gaan verkennen.

Sahlep en maisbrood

Op reis heb ik kennis gemaakt met enkele nieuwe gerechten en enkele waren de moeite om zelf te proberen maken. In Amasya dronken we Sahlep, een zoet drankje met een rijstpapachtig smaakje. Lekker! Ik heb wat opzoekingswerk gedaan en het is gemaakt van poeder van de gedroogde wortels van een bepaald soort orchidee, en daarnaast nog een paar minder exotische ingrediënten. In de Egyptische Bazaar vond ik zaterdag het poeder en mijn eerste poging om het drankje te maken was al aardig gelukt.
Maisbrood ga ik morgen proberen maken, tussen het werken aan mijn papers in. Ik had het brood een tijdje geleden eens in Istanbul gekocht en ik vond het toen niet lekker, maar in Georgië heb ik het warm gegeten en het was heel goed. Het zag eruit als quorn en ik denk dat er met wat extra ingrediënten nog wel een mooie vleesvervanger van te maken valt.

Vandaag was de eerste lesdag na de vakantie. Ik was de enige in de Turkse les en ik heb mijn vakantiefoto's getoond en er in het Turks over gepraat. Mijn leraar toonde foto's van zijn geboortedorp, aan de Zwarte Zee kust.

Deze avond heb ik een Turkse film gekeken: Three Monkeys. Over niet willen horen, niet willen zien en zwijgen. Het is geen topper, maar het is ook zeker geen slechte film.

Spring Break

Ik ben sinds deze ochtend terug van vakantie. Het deed deugd om een week uit de grootstad te zijn. Twee weken geleden donderdag nam ik samen met drie andere Erasmussen het vliegtuig naar Trabzon. Ik had veelbelovende foto's gezien van de natuur in de omgeving, maar de stad zelf was niet mooi. We namen de bus naar een klooster in de bergen, dat tegen de rotsen aangebouwd is. Dat was wel mooi. We beslisten dat we de volgende dag de grens zouden oversteken met Georgië en Batumi zouden bezoeken.

De grens oversteken lukte zonder noemenswaardige problemen. Het was onmiddellijk te merken dat we in een ander land waren. Niet meer de hoogbouw zoals in Turkije, en veel huizen in Batumi waren in Victoriaanse stijl. Georgië heeft een eigen taal en alfabet, maar omdat we niet ver van de grens waren konden we ons hier en daar uit de slag trekken met Turks en Engels. Op straat zie je opschriften in verschillende alfabetten: het Georgische, het Cyrillische en het Latijnse. Veel mensen spreken naast Georgisch ook Russisch of Turks. Op die manier is het land, of toch zeker de streek waar wij zaten, een mengelmoes van talen en geschriften. In het bureau van de manager van het hostel waar we verbleven hing deze keer geen poster van Atatürk, zoals in Turkije de gewoonte is, maar van Jozef Stalin. De Sovjetleider werd geboren in Georgië en eindigde vorig jaar nog derde in de verkiezing van de Grootste Rus. Ik had graag gevraagd waarom de manager een portret van Stalin aan zijn muur had hangen, maar hij sprak enkel Georgisch en Russisch.

's Avonds kwamen we op café twee Georgiërs tegen, Zviadi en George, die ons kennis wouden laten maken met de Georgisch keuken. In een andere bar proefden we allerlei lokale specialiteiten. Ik kan de Georgische keuken best wel smaken. De volgende dag toonde Zviadi ons een botanische tuin, net buiten de stad. Op onze weg passeerden we langs heuvels en stranden, vol ruïnes van villa's en gebouwen uit andere tijden. 's Middags aten we in een klein dorpje en we kregen als dessert geschilderde eieren omdat het orthodox Pasen was (en dus niet de week ervoor zoals ik dacht).

Op tweede Pasen herdenken mensen de overledenen in Georgië. We gingen met Zviadi mee naar een kerkhof om te zien hoe het in zijn werk ging. Er waren mensen aan het eten naast het graf van hun overleden zoon en ze nodigden ons uit om met hen mee te eten. Een heel interessante ervaring, misschien dat ik er nog wel eens uitgebreider over vertel.

's Namiddags namen we de bus terug naar Turkije. We stopten in Rize, het hart van de Turkse thee-industrie en namen een bus naar de bergen. We wandelden verder naar boven, tot waar nog sneeuw lag, en daalden dan af om ons te verwarmen in een warm water bron. Het water was 55 graden en dat was toch wat te warm om er echt van te genieten.

Vanuit Rize namen we de bus naar Samsun, en van daaruit gingen we onmiddellijk naar Amasya. De stad ligt langs een rivier, in een vallei, met aan een zijde graftombes uit de rotsen gehouwen. Het was Kinderdag (Çocuk bayramı) donderdag en de straten hingen vol met Turkse vlaggen en beeltenissen van Atatürk. Langs de rivier in Amasya staan Ottomaanse huizen en in een ervan was een museum. We kregen er een documentaire te zien over het Ottomaanse Rijk en het was een en al grootspraak. Ik was aan het wachten hoe het verval van het Ottomaanse Rijk zou worden getoond maar de documentaire stopte ergens in de 17e eeuw. Net te vroeg.

Gisteren bezochten we de tombes en een bos in de buurt en 's avonds namen we de bus om deze ochtend in Istanbul aan te komen.

Reis

Deze middag heb ik nog eens met mijn buddy afgesproken. Het was lang geleden dat ik haar gezien had. We hebben bijgepraat in Küçük Beğolu (klein Beğolu), een straat in Taksim met veel terrasjes. De rest van de dag heb ik aan mijn essay geschreven. Voor Middle East Politics moet ik een essay schrijven over de relatie tussen Israël en autoritarisme in Arabische landen. 's Avonds ben ik naar het filmfestival gegaan. Deniz (niet mijn buddy) had nog een kaart voor het filmfestival en vroeg mij of ik mee wou gaan. Los Bastardos toont een dag uit het leven van twee Mexicaanse migranten in de Verenigde Staten. Het is een enge film, niet onmiddellijk een film die ik zou aanraden.

Het is waarschijnlijk mijn laatste blogbericht in tien dagen. Donderdagavond vertrek ik met drie andere Erasmussen (en er komt nog een vierde achter) naar Trabzon, in het noord-oosten van Turkije. Daar zien we wel. Ik heb een kaart van Turkije gekocht en we beslissen dan wel waar we naartoe willen. Steeds dichter en dichter bij Istanbul, om volgende week zondag terug aan te komen.

Pasen in Istanbul

In het overwegend islamitische Turkije zou je gemakkelijk vergeten dat het Pasen is. In tegenstelling tot Kerstmis wordt Pasen hier niet algemeen gevierd. Er is geen paasversiering te vinden in de winkels en kinderen blijven 's nachts niet wakker terwijl ze zich afvragen of de klokken al geweest zijn. Toch is er in Turkije ook een kleine groep orthodoxe christenen, die wél Pasen viert. Het leek mij interessant om te zien hoe dat in zijn werk gaat en daarom besloot ik met Renato en Özgü de zondagsviering bij te wonen in de Sint George kerk (Aya Yorgi), die deel uitmaakt van het Oecumenisch patriarchaat. Het was interessant om te zien, want zo een orthodoxe viering is toch sterk verschillend van een katholieke. De mis werd geleid door de patriarch, die meestal met zijn rug naar het publiek gekeerd stond. De gebeden en lezingen, in het Grieks, waren gericht naar de groep monniken vooraan, en het publiek leek in die viering niet veel meer dan een bijzaak. Mensen kwamen en gingen wanneer ze wouden, de mis duurde dan ook een paar uur. Wie hielden het na vijftig minuten voor bekeken, omdat het toch wat saai begon te worden.

We wandelden naar de Galata toren en kochten daar brood en chocolade voor een paasontbijt aan de voet van de toren. 's Middags gingen we naar het filmfestival. We wouden graag Der Baader Meinhof Komplex zien maar die was uitverkocht en dan gingen we maar naar Where in the World Is Osama Bin Laden? Het is een aanklacht tegen het Amerikaanse buitenlandse beleid in het Midden Oosten en vooroordelen over de regio in Westerse samenlevingen, in de vorm van een parodiërende één-man-redt-de-wereld-film. De regisseur treedt in de voetsporen van Bin Laden van Egypte tot Pakistan en komt tot de conclusie dat de mensen die hij op zijn weg tegenkomt toch niet zo verschillend zijn van de doorsnee Amerikaan.

Politiedag

Ik schreef het dinsdag al, dat de politie in Istanbul graag zijn macht tentoon stelt. Vandaag was het politiedag, het feest van de politie. Omdat het mooi weer was ging ik samen met Renato te voet naar de unief. Onderweg kwamen we op Taksimplein een grote parade van de politie tegen. Twee keer groot machtsvertoon in een week tijd, er moeten mensen in hun nopjes geweest zijn. Eerst kwam de politiefanfare, gevolgd door een hele stoet politiemannen -en vrouwen en daarna was het rollend blauw aan de beurt. Eerst de moto's, in een zwak moment viel een van de moto's stil midden in de stoet, gevolgd door wagens, bussen, pantserwagens, en tenslotte tanks. Over het plein cirkelde de hele tijd een helikopter met loeiende sirenes, om vliegend onheil een halt toe te roepen. Dit alles onder het toeziend oog van een paar reusachtige Atatürk-spandoeken. En de politie, die hield ook een oogje in het zeil.